Ο Νάνος πέθανε, Long Live the Nanos.
Ε, νταξ, κάναμε 12 μήνες διακοπές κι εμείς σαν άνθρωποι. Ποιος δε θέλει που και που ένα χρόνο off? Και διαλέξαμε και χρονιά να κάνουμε skip, όχι μαλακίες. Τι να πω, ίσως και να φταίει που δεν έτρεχε ο Νάνος. I mean, as soon as we stopped shit went south. Πάντως τώρα που τελειώνει το 2020, και ενώ πρέπει σιγά σιγά να ετοιμάζομαι (αρχικά ψυχολογικά) για τη λίστα των καλύτερων κυκλοφοριών της χρονιάς τελικά καταπιάνομαι με τις καλύτερες κυκλοφορίες… του 2019. Ε, τι να κάνουμε, έτσι να το αφήσουμε το 2019? Παραπονούμενο και καταφρονεμένο? Στην τελική, για χάριν ιστορικής συνέχειας και συνέπειας πρέπει να γίνει.
Και κάπου εδώ έφτασε η στιγμή που πρέπει να ξεπετάξω τα honorable, μου επιτρέπετε έτσι?
The Honorable Mentions (Τυχαία σειρά):
Solmeister – Το Χάρτινο Βασίλειο
kungfujesus – 33 EP
Κακοήθης – Οι Άνθρωποι δεν Γελούν
Ταφ Λάθος – DECA
Smuggler – Α & Ω
iLLEOo – iLLEOoMINATI
Τα 7 Καλύτερα:
7. Deltah – Anthrax

μεγάλωσα με βάρβαρους, εσύ με Ζαχαράτο
κι αυτός είναι μια χαρά, αλλά τα flows σου άχαρα
γι αυτό χρειάζεται να πιάνεις αχαμνά»
Δεν ξέρω κατά πόσο ακούστηκε ο δίσκος από όταν κυκλοφόρησε, όμως σχεδόν σίγουρα αξίζει να το ακούσει περισσότερος κόσμος.
O Deltah έχει χρόνια στη φασούλα, και ενώ και παλιότερα είχε δείξει potential, επιτέλους κυκλοφορεί top-to-bottom δυνατό δίσκο. Μεγάλο ατού του Deltah αλλά και της κυκλοφορίας είναι με διαφορά τα bars. Προσεγμένο wordplay, punchlines και delivery που μεγιστοποιεί το impact της κάθε ατάκας. Πραγματικά πολλά lines σε κάθε κομμάτι έχουν παραπάνω από μια σημασίες, κάθε του μπάρα έχει πολύ ψαχνό με τον Deltah να δείχνει πως είναι φοβερός wordsmith.
Κάτι που μπορεί και να είναι αρνητικό του δίσκου, τουλάχιστον για μια μερίδα του κοινού είναι η αίσθηση κλειστοφοβικής «μονοτονίας» που αποπνέει. Αυτό βγαίνει γιατί τα beats (αν και έχουν αρκετές διαφορές το ένα από το άλλο σαν ήχος) έχουν παρόμοιο σκοτεινό feeling και δεν υπάρχουν ούτε συμμετοχές, ούτε skits, ούτε feats για να σπάνε το κλίμα. Προσωπικά αυτό δε μου κλώτσησε καθόλου άσχημα, μιας και ο δίσκος διαρκεί περίπου μισή ώρα και δεν προλαβαίνει να κάνει overstay it’s welcome, αλλά μπορεί κάποιος να τους χαλάσει. Άλλωστε ομολογώ πως κι εμένα μου πήρε μερικές ακροάσεις για να το πιάσω σαν vibe και να μπω για τα καλά στο κλίμα.
Καλύτερα τραγούδια: «Xerox», «Oldboy, «Δουλεύει», «Peligro».
6. Λόγος Τιμής – Νύχτα

να κάνει παρέα με τους αλλοδαπούς στην περιοχή σου
για να ξεβρομίσει η τόπος ξεκινά από την ψυχή σου
τη γιαγιά μου λάτζα στα ξένα θυμάμαι εσύ θυμήσου»
Οι Λόγος Τιμής είναι ένα από τα συγκροτήματα που δεν κατάλαβα ποτέ ούτε πως, ούτε και πότε γίνανε big things. Αλλά τουλάχιστον μπορώ να καταλάβω το γιατί.
Η Νύχτα (και γενικότερα οι ΛΤ) είναι ένα σχετικά lates 00s revival δισκάκι. Κάτσε να προσπαθήσω να το εξηγήσω καλύτερα. Το αισθητικό, ηχητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα είναι λίγο ρε παιδί μου σα να έχεις πιάσει και έχεις πετάξει στο μπλέντερ λίγο από Ψυχόδραμα, λίγο από Βορ.Ας., λίγο από 12ο, λίγο από ΒΠεις, λίγο από όλα λίγο-πολύ. Βεβαίως αν και οι επιρροές αυτές είναι πιστεύω εξόφθαλμες, οι Λόγος Τιμής έχουν καταφέρει να μεταποιήσουν όλα αυτά τα στοιχεία σε κάτι εντελώς δικό τους.
Και παραγωγικά, και στιχουργικά αλλά και από άποψη delivery/flow ο δίσκος είναι άρτιος. Και τα ρεφραίν είναι catchy AF. Το μόνο πράγμα που κρατάει πίσω την κυκλοφορία είναι η διαρκείς ανάλωση σε τετριμμένες ΛΤ θεματολογίες (αλάνα/πάρκα/κοπρίτες/αλήτες/κούκλα ετσέτερα ετσέτερα), με χειρότερο κομμάτι του δίσκου να είναι το «Ο Αλανιάρης και η Κούκλα» που είναι η ακουστική «ενσάρκωση» της στερεοτυπικής ΛΤ εικόνας που έχει ο μέσος ακροατής γι αυτούς. Όπως και να έχει, παρά τα αρνητικά του και ενώ εν γένει χαίρει μεγαλύτερης εκτίμησης από τους μικρότερους ηλικιακά ακροατές εκεί έξω, don’t sleep on it, είναι καλοδουλεμένη κυκλοφορία.
Καλύτερα τραγούδια: «Τι Παίζει», «Οικογένεια», «Κάτω απ’ την Ακρόπολη», «Όταν Φύγω».
5. Θανάσιμος – Ένα Παιδί Ζυγίζει τ’ Άστρα

τους είπα αντίο πριν βουλιάξουνε στο χώμα
θα τραγουδάω γιατί πάντα με προσέχουνε
τι και αν δεν έχουν σώμα, είν’ η μνήμη τους αιώνια«
Ο Θανάσιμος συνεχίζει να είναι μια ευχάριστη έκπληξη και στο 2019.
Το Ένα Παιδί Ζυγίζει τα Άστρα είναι ακόμα καλύτερο από το Ξεχασμένα στο Συρτάρι (6ο στη λίστα του 2016) και αποδεικνύει πως η προηγούμενη κυκλοφορία δεν ήταν fluke. Ατμοσφαιρικό dark album, με μπιτάρες (όλα τα beats δια χειρός Θανάσιμου) με βαριά ραπς, εμπνευσμένα κυρίως από βιώματα και σκέψεις του Θανάσιμου. Μπορεί τα flows του και τα rhyming patterns του να μην είναι ιδιαιτέρως ρηξικέλευθα, όμως αυτό το καλύπτει μαεστρικά με το οριακά θεατρικό delivery και τις εναλλαγές της φωνής του, που σε βάζει φουλ στο κλίμα.
Γενικά δίσκος που δε γνωρίζω αν μπορεί να εκτιμηθεί καταλλήλως αν δε καταφέρεις να μπεις στο mood του. But try it. Την αξίζει την ακρόαση και με το παραπάνω.
Καλύτερα τραγούδια: «Πένθιμο», «Ξεχασμένο Βασίλειο», «431», «Ρίγη και Μουδιάσματα.
4. Tωm Unit – Tsutsunaki EP

και το όποιο hype έχουν ακόμα από τύχη μένει,
λαοί τριγύρω κρύβουν πίσω από τείχη μένη
προτιμώ μια μούρη καθαρή από τη χυμένη»
Tωm Unit σε back 2 back εμφανίσεις στο 7CDs. To Tsutsunaki του Unit είναι μικρής σχετικά διάρκειας αλλά αρκούντως ικανοποιητικό, στιβαρό, ώριμο και ζουμερό.
Η κυκλοφορία έχει όλα τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Τωm. Obscure references, meta αυτοαναφορικό αποδομημένο battle, κοινωνικός σχολιασμός, λογοπαίγνια, πλούσιο λεξιλόγιο, έξυπνα lines, εναλλαγές στα flow και abstract καΐλα. Σε αντίθεση με τις προηγούμενές του κυκλοφορίες (αλλά και με το Gitche Manitou που κυκλοφόρησε αργότερα μέσα στο 2019), εδώ φαίνεται να μην υπάρχει τόσο συνοχή θεματολογικά. Είναι περισσότερο σα laidback practice raps. Που γαμάνε.
Η μοναδική παραφωνία του EP, το κομμάτι «α, φρίκη!». Το concept το θεωρώ πολύ έξυπνο και ενώ είναι τεχνικά άρτιο, η εκτέλεση δε μου αρέσει καθόλου. Για να λειτουργήσει το gimmick του κομματιού έπρεπε να είναι πιο straight-faced το delivery. Αντ’ αυτού είναι ηχητικό deep fried meme και προσωπικά με χαλάει.
Καλύτερα τραγούδια: «Μπάρες Ό,τι Λάχει» (ίσως και κομμάτι της χρονιάς), «Fenistil», «Ο Γρήγορος», «Ξεχάστηκα».
3. Complex – Complex
Ποτέ δεν ήμουν ιδιαίτερα μεγάλος φαν του Hatemost. Αλλά αυτό ξεκίνησε να αλλάζει μετά από το πρώτο Complex…
Το Complex είναι μια τρομερή κυκλοφορία, που θα μπορούσα να χαρακτηρίσω και σαν loosely connected concept album. Γενικά βγάζει μια εμφανώς επιτηδευμένη αίσθηση ρετροφουτουρισμού (google retrofuturism) που είναι αρκετά fresh ιδέα για Ελλάδα. Ή τουλάχιστον για Ελληνική ραπ σκηνή. Ο DWMND είναι ίσως ο καλύτερος έλληνας beatmaker της τελευταίας διετίας, ο Μω μπορεί να μην είναι τρομερός MC αλλά είναι τρομερός σταϊλάς, ενώ ο Hatemost, αν και συνήθως hit or miss για μένα εδώ ήταν σε τρομερή φόρμα, τεχνικά είναι άπιαστος εδώ. Ήχος σύνθετος, με επιρροές από electronica/DnB, ενώ είναι ταυτόχρονα κάτι σαν κράμα mid-00s boom bap με trap? Ακούγεται περίεργο, but trust me γαμάει μάνες.
Το μόνο πρόβλημα που έχω με το δίσκο είναι πως λείπει από μέσα το ίσως αγαπημένο μου κομμάτι από Complex μερά, το «Dogs & Bitches». Ναι, καλά κατάλαβες, δεν υπάρχει κάποιο ουσιαστικό πρόβλημα με το δίσκο lulz. Νταξ, αν θες βέβαια ένα πιο focused δίσκο με λιγότερο abstract στίχους ίσως να μη σου αρέσει τόσο, αλλά και πάλι τραβιέται εύκολα σαν άκουσμα.
Καλύτερα τραγούδια: «Magic Bus», «1312», «Να Γιατί», «Στη Γωνία Τσίλιες», «Το Επόμενό σου Στυλ».
2. cortes – A EP

τα σάββατα δε βγαίνω, αράζω με φιαμπά και Twin Peaks.
έχω τη Laura τυλιγμένη στη κουβέρτα
και τον Cooper να μου στέλνει αβέρτα selfies & dickpics»
Νομίζω πως τούτος εδώ είναι ο δίσκος που άκουσα περισσότερο. Και σύμφωνα με το προσωπικό μου γούστο, ο αγαπημένος μου για το 2019. Ίσως επειδή είμαι εικοσάχρονη τζιβάτη φασαία και ο Fidelos είναι μια καλά δομημένη περσόνα για να σας το κρατήσω κρυφό. Ή επειδή είμαι almost 30 καταθλιπτικός κάγκουρας που μεγάλωσε με Τάκι Τσαν και η τζιβάτη φασαία είναι μια σαθρά δομημένη περσόνα για να κρύψω πως ο Fidelos δεν είναι περσόνα? Κάτσε χάθηκα. Τι λέγαμε?
Α ναι. Το EP γαμάει από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο cortes σαν MC είναι για μένα σα μοντέρνα, self-concious εκδοχή του 1999 Παιδιού Θαύματος με κοινωνικούς προβληματισμούς και ευαισθησίες. Και δε νομίζω πως μπορώ να ζητήσω κάτι παραπάνω από ένα rapper.
Και θα μου πεις κάπου εδώ «κάτσε ρε ψηλέ, αφού ήταν το αγαπημένο σου, γιατί δεν είναι στο Νο. 1?». Πολύ καλή ερώτηση. Αλλά για κάθε καλή ερώτηση ο Fidelos έχει μια καλή απάντηση. Ενώ σε προσωπικό επίπεδο μου άρεσε περισσότερο από το Νο. 1, θεωρώ πως το Α δεν αξίζει τη πρωτιά κυρίως γιατί α) είναι μικρό σε διάρκεια και β) πατάει πάνω σε πολύ δυνατά instrumentals.
Καλύτερα τραγούδια: Όλα. Νταξ, μη φανταστείς 5 είναι.
- Anser & Eversor – Άδυτο
Σε γενικές γραμμές δεν έχω υπάρξει ο μεγαλύτερος φαν του Anser ανά τα χρόνια. Πάντα τον θεωρούσα εξαιρετικά ικανό ράππερ με κάποια εκπληκτικά κομμάτια, αλλά πάντα κάτι με χάλαγε και οι σόλο κυκλοφορίες του μου φαινόντουσαν ελλιπείς. Enter Άδυτο…
Το Άδυτο είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόταν η δισκογραφία του Anser. Ένας δίσκος συμπαγής και χωρίς αδυναμίες από την αρχή μέχρι το τέλος. Μια κυκλοφορία η οποία συνδυάζει όλα τα θετικά στοιχεία του MC και αναδεικνύει τόσο τις τεχνικές όσο και τις στιχουργικές του ικανότητες. Καταλυτικό ρόλο σε αυτό το αποτέλεσμα παίζει φυσικά η μουσική του Eversor, παίζει μπαλίτσα σωστά για ακόμα μια φορά και ο Anser εκμεταλλεύεται τα beats στο έπακρο.
Προσωπικά επειδή είμαι σκατοκάγκουρας του κερατά με έφεση σε φαντεζί flow ή/και ταχύτητες διαστρικού ταξιδιού προτιμώ κομμάτια όπως το «Παρανάλωμα» ή το «ΚΙΧ», αλλά και πάλι εκτιμώ αφάνταστα κομματάρες με σοβαρότερη θεματολογία όπως το «Αυτοάνοσο». Στα αρνητικά του δίσκου… Δεν υπάρχουν. Όχι, αλήθεια, δε βρήκα κάτι που να μπορώ να χαρακτηρίσω ως αρνητικό. Μέχρι και η διάρκεια είναι αυτό που έχω στο μυαλό μου ως ιδανική (10-12 κομμάτια, 40-45 λεπτά, και στα δύο μέσα έπεσε).
Καλύτερα τραγούδια: «Παρανάλωμα», «ΚΙΧ», «Αυτοάνοσο», «Πια δε με Νοιάζει», «Εκείνο το Τίποτα».